Soms lees je dat planten ‘in de volle zon’ moeten staan. Of op een plek met ‘halfschaduw’, of ‘schaduw’.
Maar wat betekent dat nou precies?

In de volle zon

Sommige planten hebben veel zon nodig om te groeien. Vooral planten waar vruchten aan komen willen graag een zonnig en warm plekje. Dat zijn bijvoorbeeld tomaten, courgette of komkommerplanten.
We noemen een plek in de volle zon, als er tenminste 6 uur per dag zon op kan schijnen. Dat plekje moet dan 6 uur lang niet in de schaduw van bomen, struiken, heggen, schuttingen, muren of gebouwen liggen. Hoe die 6 uur over de dag verdeeld zijn, is niet zo belangrijk. Dat kan van 9.00 uur ‘s ochtends tot 15.00 ‘s middags zijn, of van 12.00 uur ‘s middags tot 18.00 ‘s avonds zijn. Het liefst wel met de zon van de middaguren erbij, die zijn het warmst. Later op de middag is de zon warmer dan de ochtendzon en dat is beter voor het rijpen van fruit.

Halfschaduw

Andere planten hebben juist minder zon nodig. Die planten herken je vaak aan hun zachte, glanzende of grote bladeren. Denk bijvoorbeeld aan sla. Die kunnen in de volle zon te veel vocht verliezen via hun bladeren. Beschutting tegen de blakende zomerzon en hitte kan juist gunstig zijn voor sla bijvoorbeeld. Als sla in de zomer in de hete middagzon staat, kun je je voorstellen dat hij uitdroogt. Een plek waar alleen de vroege ochtendzon komt tot aan de lunch, is een plek in de halfschaduw. Hetzelfde geldt voor een plek waar pas vanaf 16.00 ‘smiddags de zon op schijnt.

Schaduw

In de schaduw is het koeler en donkerder. Planten groeien niet zo weelderig als in de volle zon, maar een stuk langzamer. Bij fruit duurt het langer voordat het rijp is en de vruchten worden minder zoet. Onder een bladverliezende boom kun je overwinterende groenten zoals tuinbonen en winterui zetten of snelgroeiende voorjaargroenten zoals radijs of koolrabi. Een plek heet een schaduwrijke plek als de zon er in de zomer minder dan 3 uur schijnt, of als het zonlicht wordt gefilterd door bomen en struiken.

Verandering per seizoen

De schaduw kan wel veranderen in de loop van de dag of het seizoen. Het is leuk om het patroon van de schaduw te bekijken. Teken elk uur de grens van de schaduw met stoepkrijt op de stenen of met een takje in het zand. Dat is de eerste stap naar je eigen zonnewijzer! Bekijk vervolgens eens waar de grens van de schaduw is om 10 uur ‘s ochtends en om 3 uur ‘s middags op verschillende tijdstippen in het jaar: in januari, in april, in juli en in oktober. Wat gebeurt er?

En als de zon een dagje niet schijnt?

Nou is het weer één van die dingen die je niet kunt veranderen. Als je je planten op de juiste plek zet, heb je het beste gedaan wat je kunt doen. Hoe meer zon je tomatenplant krijgt, hoe lekkerder de tomaten worden. In Zuid-Europa is het bijvoorbeeld een stuk warmer. De tomaten die daar groeien zijn veel roder en smaakvoller. Maar hier kun je ook heel lekkere tomaten kweken!