Wat is dat voor wortel?

Neem de smaak van radijs, tuinkers en mosterd. En denk aan een scherpe geur in je neus waardoor je ogen gaan tranen, zoals bij wasabi. Voeg er dan nog een mysterieuze geur aan toe die heel snel weer verdwijnt. Dan heb je de smaak van mierikswortel te pakken.

Je kent de romige witte saus misschien uit potjes. Of je hebt het misschien een keer op je bord gehad als je in Duitsland op vakantie bent geweest.
Hij wordt veel bij vis gegeten.

Zoals de naam als zegt is het een wortel. Een wortel met een scherpe smaak, en een geur waar je ogen van gaan tranen.

Ik ken de mierikswortel dus ook uit potjes en was heel nieuwsgierig toen ik van een vriendin hoorde dat ze mierikswortel had. Die wil ik ook! Ik kreeg een stukje wortel en zette het op een zonnig plekje in de vochtige grond. En dan maar wachten…

Aan de wortel kwamen hele grote bladeren, wel een halve meter hoog! Dat had ik niet verwacht van zo’n klein worteltje. En hij kreeg kleine witte bloempjes, met 4 bloemblaadjes. Hij hoort dus bij de kruisbloemigen, en is familie van de kolen en van mosterd. (Aha, de scherpe smaak zit dus in de familie). Maar… hij krijgt geen zaad! Dat verklaart waarom ik geen zaden kreeg, maar een stukje wortel.

In de herfst verloor de plant zijn grote bladeren. De wortel zat nog steeds–een beetje vergeten–in de grond. Totdat ik ineens een klein kransje van puntige blaadjes boven de grond uit zag komen. Toch maar eens kijken hoe de wortel eruit ziet. Met een spade steek ik rondom de wortel diep in de grond en hoop hem er zo uit te kunnen trekken. De wortel is broos en breekt als een kaneelstok. Omdat mierikswortel hier schijnt te groeien als onkruid, zouden er aan alle stukken wortel die in de grond blijven zitten weer nieuwe planten groeien. Dat wil ik testen, dus ik laat de afgebroken delen gewoon in de grond zitten. Als ik teveel krijg, is er altijd wel iemand die ik er blij mee kan maken.

Wanneer kun je mierikswortel oogsten?

Tussen november en maart kun je de wortels uit de grond halen en gebruiken. Hij is niet heel lang in de koelkast te bewaren–dan verliest hij snel zijn smaak–dus laat je de rest gewoon in de grond zitten. Die kun je dan later opgraven.

Vermeerderen

Je kunt de plant op 2 manieren vermeerderen:

1. Scheur de hele plant in delen en plant de nieuwe delen weer in de grond.
2. Snijd de wortels af om te gebruiken, en stop het bovenste stukje, ongeveer 2 cm, van de wortel met de jonge puntige blaadjes weer in de grond.

Tussen 2 planten laat je ongeveer 50 cm ruimte. Dan hebben de bladeren voldoende ruimte om te groeien.

In Nederland wordt eigenlijk bijna geen mierikswortel geteeld en dat is best jammer, want hij groeit hier zo goed en hij heeft een mysterieuze smaak waar je iedereen leuk mee kunt verrassen.

Wat een rare naam!

Wat heeft hij eigenlijk een rare naam: mierikswortel. Ik ken wel een jongen die Mierik heet, maar daar is deze wortel vast niet naar vernoemd. In het Engels heet het horseradish, in het Frans radis de cheval. Dat zou je allebei kunnen vertalen als paardenwortel. In het Duits heet het Meerrettich. Meer betekent zee. Deze wortel zou dichtbij de zee groeien. MergenMetz heeft een stukje geschreven over de herkomst van de naam. Of de naam nu gebaseerd is op paard (merrie), de zee (mare) of het onkruid muur (mieredik) is niet helemaal duidelijk. Hij wordt ook wel peperwortel genoemd. Dat is een stuk makkelijker!

Hoe eet je mierikswortel?

Hoe kun je deze pittige wortel nu het beste eten?
Nou, niet als een rauwe wortel! Dat is veel te taai en te scherp. Rauwdouwers: probeer maar eens een klein hapje, dan weet je het meteen. Als je mierikswortel rauw eet, rasp je hem eerst.

• Je kunt een stukje van de wortel raspen en door de aardappelpuree mengen. Niet te veel, anders is de smaak te overheersend.
• Vers aan tafel raspen en een heel klein beetje over de spinazie strooien.
• Door de mayonaise mengen. Mayonaise uit de winkel is te zoet, dus die maken we zelf.
• Je kunt er ook een hoestdrankje van maken.

We gaan eerst mierikswortelmayonaise maken

Ik maak de wortel schoon en schil de bruinige buitenkant er met een kaasschaaf van af. Ik houd niet zo van worteltjes schrappen, maar schrappen is dus ook mogelijk.

Rasp de wortel met een fijne rasp. Doe de mierikswortelrasp in een hoge kom, samen met 1 (biologisch) ei, het sap van een halve limoen, wat zout naar smaak, en 250 ml milde olijfolie. Zet de staafmixer op de bodem van de kom, zet hem aan en trek hem rustig omhoog. In 5 seconden is je mayonaise klaar!

Omdat we deze mayonaise aan iedereen willen laten proeven, maar niemand graag een lepetje mayonaise eet, verzinnen we iets leuks. We snijden een komkommer in plakjes, scheppen er een theelepetje mierikswortelmayonaise op en garneren het met een plukje tuinkers. Die tuinkers is natuurlijk niet echt meer nodig, maar het oog wil ook wat.

Dan maken we ook nog een hoestdrankje

Je hebt gemerkt dat je van mierikswortel gaat tranen. Behalve op je traanbuizen, werkt het ook op je slijmvliezen. Het lost je slijmvliezen op. Daarom werkt mierikswortel bij hooikoorts en verkoudheid. We maken een heel eenvoudig hoestdrankje, met een beetje mysterieuze smaak.

Rasp de schoongemaakte wortel met een fijne rasp. Doe de mierikswortelrasp in een potje en schenk er honing overheen. Meng het goed, zodat alle rasp doordrenkt is met de honing. Laat het een nachtje staan, en zeef de rasp eruit. Elke dag een theelepeltje en je hoest is zo weg!